Mijn boek werd een luisterboek dankzij Stichting Dedicon zonder dat ik ervan wist!

Het overkwam me echt: mijn boek werd door Stichting Dedicon omgezet tot een luisterboek zonder dat me dat was verteld. Nadat ik ‘Ja, ik geloof in sprookjes’ door de zoekmachine haalde, stuitte ik op een geluidsfragment waarin een oudere dame voorlas uit mijn boek. Het was een demo voor een luisterboek van 12,5 uur lang en ik wist van niks!

Ik was gevleid, al was ik niet zo gecharmeerd van de manier waarop de naam van de hoofdpersoon werd uitgesproken. ‘Izáánááh’, terwijl Izannah een mix is van Isabella en Hannah. Dit klonk meer als een soort Duitse tandpijn. Maar goed, dat terzijde. Waarom was er een luisterboek van mijn verhaal en wist ik daar niks vanaf?

Door deze bevinding ging ik ook erg twijfelen aan de verkoopcijfers die uitgeverij Aspekt me liet zien, en zoals je in mijn vorige blogpost kon lezen, vond ik die sowieso al verdacht. Als dat de daadwerkelijke cijfers waren, die niet bijzonder hoog lagen, waarom was er dan de moeite genomen om een luisterboek in te spreken? Ik dacht meteen weer aan de rechtszaak waarin Aspekt werd beschuldigd van verduistering. Wilden ze me gewoon geen royalty’s toekennen? Ik stuurde een e-mail, maar Uitgeverij Aspekt gaf aan -uiteraard met een handgeschreven briefje- dat ze ook niet wisten van het bestaan van een luisterboek.

Stichting Dedicon

Ik ging op onderzoek uit en kwam erachter dat het luisterboek is uitgebracht door Stichting Dedicon. Het is een Stichting die luisterboeken produceert voor blinden en slechtzienden. Dat vond ik wel mooi, maar alsnog vroeg ik me af waarom ik van niets wist. En hoorde ik hier geen royalty’s over te ontvangen?

Bibliotheekservice Passend lezen

Ik stuurde een e-mail want hoe kon Stichting Dedicon van mijn boek een luisterboek maken zonder mijn toestemming? Ik kreeg gelukkig een uitgebreid antwoord terug met de nodige uitleg. Ten eerste legde productiemanager Edwin Meijerik toe dat het luisterboek in een bijzonder soort bibliotheek terecht is gekomen. ‘De Bibliotheekservice Passend Lezen’. Deze is enkel toegankelijk voor blinden en slechtzienden.
“Mensen met een visuele of andere leesbeperking vinden bij de Bibliotheekservice Passend Lezen (BPL) een uitgebreide collectie van boeken in aangepast formaat, waaronder gesproken boeken. BPL is de speciale bibliotheek voor iedereen die niet op de gebruikelijke manier kan lezen. Deze dienstverlening wordt mogelijk gemaakt door subsidies van de Rijksoverheid aan de Koninklijke Bibliotheek (KB). Door de subsidiering van het Rijk kunnen zo jaarlijks onder meer rond de 2000 gesproken en 750 braille titels nieuw aan de collectie van BPL worden toegevoegd. De KB is eindverantwoordelijk voor de instandhouding van deze speciale bibliotheek.”

Uitzondering op de auteurswet

Vervolgens legde hij me uit dat deze stichting een uitzonderingsgeval is wat betreft de auteurswet en ze mij daarom én niet in hoeven te lichten, of hiervoor hoeven te betalen.
“Er is een speciale uitzondering in de Nederlandse Auteurswet (art. 15J) die een dergelijke omzetting wettelijk toestaat zonder voorafgaande toestemming of kennisgeving en zonder dat er vergoedingen hoeven te worden afgedragen of licenties hoeven te worden afgesloten. Jaarlijks worden de afspraken rond productie en uitlening, die vastgelegd zijn in de Regeling Toegankelijke Lectuur,  besproken en geëvalueerd met de Mediafederatie, de branchevereniging van uitgevers. In deze per 1 januari 2022 vernieuwde regeling zijn een aantal zaken vastgelegd. Zie ook de website van de mediafederatie Vernieuwde Regeling toegankelijke lectuur voor mensen met een leesbeperking – de Mediafederatie .

De omgezette werken kunnen vanzelfsprekend alleen ten goede komen aan de beperkte doelgroep waarvoor ze gemaakt zijn en mogen niet op de markt en aan anderen dan deze beperkte doelgroep worden gepubliceerd, uitgeleend of verkocht worden. Dedicon houdt bij welke titels als gesproken boek of als braille titel zijn vervaardigd binnen de Regeling Toegankelijke Lectuur. Deze titels zijn raadpleegbaar in het ‘register omgezette werken’:  https://omgezettewerken.dedicon.nl/#/.”

Ik zeg, case closed! Al was het natuurlijk wel even vreemd opkijken! Maar ik ben blij dat ook blinden en slechtzienden op deze manier kennis kunnen nemen van mijn boek. Stiekem toch wel een hele eer!